Hoe kan de erfbelasting tussen echtgenoten worden geoptimaliseerd in België?
Het huwelijksvermogensstelsel vormt ontegensprekelijk de hoeksteen van een doordachte successieplanning tussen echtgenoten. De twee meest voorkomende stelsels zijn:
- Het wettelijk stelsel waarbij alle goederen die na het huwelijk worden verworven gemeenschappelijk zijn, terwijl goederen die vóór het huwelijk werden verworven of die via schenking of erfenis werden verkregen eigen blijven.
- Het stelsel van scheiding van goederen waarbij het vermogen van elke echtgenoot op elk moment afzonderlijk blijft.
Een stelsel dat stilaan in onbruik geraakt is het stelsel van algehele gemeenschap waarbij alle goederen gemeenschappelijk zijn, ongeacht hun oorsprong. Tot slot stellen we vast dat steeds meer koppels kiezen voor een huwelijk onder het stelsel van scheiding van goederen. Vervolgens voegen ze hier een beperkte gemeenschap aan toe waarin welbepaalde goederen worden ingebracht. Dit komt neer op een soort gemeenschap “à la carte”.
De geschiktheid van het ene huwelijksvermogensstelsel ten opzichte van het andere hangt af van de doelstellingen van de echtgenoten. Daarbij kunnen onder meer de volgende overwegingen en vragen een rol spelen:
- Is het de wens om de langstlevende echtgenoot maximaal te beschermen door hem of haar de volledige nalatenschap toe te kennen bij het overlijden van de eerste echtgenoot?
- Is het doel van fiscale aard, namelijk om de erfbelasting zoveel mogelijk te beperken?
- Is het de bedoeling om een onderscheid tussen kinderen te maken, bijvoorbeeld in het kader van een tweede huwelijk?
- Of gaat het eenvoudigweg om het waarborgen van het financieel welzijn van de langstlevende echtgenoot, met tegelijkertijd een vermindering van de erfbelasting?
Deze vragen zijn van fundamenteel belang aangezien de antwoorden hierop tot het meest geschikte huwelijkscontract kunnen leiden. De voornaamste technieken die gehanteerd worden tussen echtgenoten zijn onder andere:
- Schenkingen tussen echtgenoten die ertoe strekken de echtgenoot zowel financieel als fiscaal te beschermen aangezien er geen erfbelasting verschuldigd is bij overlijden (mits de voorwaarden inzake termijn of registratie van de schenking worden nageleefd).
- Hierbij dient te worden opgemerkt dat dit de enige herroepbare schenkingen zijn op grond van het Belgische Burgerlijk Wetboek (herroepbaar “ad nutum”).
- Deze techniek is enkel toepasbaar op eigen vermogensbestanddelen en niet op gemeenschappelijke goederen.
- Een aanwasbeding tussen echtgenoten dat voornamelijk wordt gebruikt ter bescherming van de langstlevende echtgenoot en in het bijzonder wanneer het de bedoeling is om de rechten van een afstammeling zoveel mogelijk te beperken. Indien correct opgesteld en toegepast, kan dit beding ook aanzienlijke fiscale voordelen opleveren.
- Een testament waarbij de gezinswoning aan de langstlevende echtgenoot wordt toegewezen zodat deze kan genieten van de vrijstelling van erfbelasting op de gezinswoning. Deze vrijstelling bestaat in de drie gewesten van België.
Er bestaan uiteraard nog andere technieken, maar deze dienen steeds geval per geval te worden geanalyseerd en vereisen een benadering op maat. Tot slot is het belangrijk om te benadrukken dat de wettelijke samenwoning steeds meer gelijkenissen vertoont met het stelsel van scheiding van goederen, waarbij grotendeels vergelijkbare regels van toepassing zijn. Een cruciaal onderscheid blijft echter dat een wettelijk samenwonende partner niet automatisch erft van de andere partner. In een dergelijk geval is het opstellen van een testament dan ook van essentieel belang.
Voor meer informatie over de erfbelasting of om persoonlijk advies te ontvangen, neem gerust contact op met de experten van Pareto!