Wijzigingen in de belasting op levensverzekeringen in het Brussels Gewest

1. Schenkingen van levensverzekeringen

Een ouder die een levensverzekering heeft afgesloten, kan de rechten van de levensverzekeringsovereenkomst schenken om te voorkomen dat hij successierechten op de levensverzekering moet betalen.

De Brusselse ordonnantie bepaalt dat in geval van een geregistreerde schenking van de polis (met effectieve betaling van de schenkingsrechten) de successierechten verschuldigd zijn op het verschil tussen de waarde van de polis die aan schenkingsrechten is onderworpen en de waarde van de polis op de dag van het overlijden. Als de levensverzekering in waarde stijgt tussen de dag van registratie van de schenking en de dag van overlijden van de schenkende ouder, zal dus successierecht verschuldigd zijn op de meerwaarde.

2. Levensverzekering met twee verzekeringnemers en de post-mortem overdracht

Nemen wij het voorbeeld van een levensverzekeringsconfiguratie waarbij twee echtgenoten die gehuwd zijn onder het stelsel van gemeenschap van goederen, verzekeringnemers en verzekerden zijn van dezelfde levensverzekeringsovereenkomst en waarbij het overlijdenskapitaal wordt uitgekeerd aan hun gemeenschappelijke kind, begunstigde van de overeenkomst, bij het laatste overlijden van de verzekerden. Deze overeenkomsten voorzien over het algemeen in een post-mortem clausule van de rechten van de levensverzekeringsovereenkomst, zodat bij overlijden van een van beide echtgenoten de langstlevende echtgenoot alle rechten uit hoofde van de overeenkomst kan blijven uitoefenen (recht op afkoop of beëindiging van de overeenkomst, recht om de begunstigde te wijzigen, enz.)

De ordonnantie beoogt dit soort regelingen op de helft van de waarde van de overeenkomst successierechtelijk te belasten. De successierechten worden echter pas geheven bij afkoop of beëindiging van de overeenkomst door de langstlevende echtgenoot of wanneer de tweede echtgenoot overlijdt en de liquide middelen worden uitgekeerd aan de kinderen.

Let wel,  afhankelijk van de situatie van de echtgenoten, andere levensverzekeringsstructuren bestaan die het mogelijk maken de betaling van successierechten te vermijden.  Zo kan bijvoorbeeld een aanwasbeding worden opgesteld voor echtgenoten die volgens het stelsel van scheiding van goederen zijn gehuwd. Of voor echtgenoten die gehuwd zijn onder het stelsel van gemeenschap van goederen, is het mogelijk de kinderen rechtstreeks te bevoordelen en toch een zekere controle te behouden over de geschonken bedragen.

3. Dubbele belasting op roerende goederen gelegen in het buitenland

Wanneer de nalatenschap van Belgisch fiscaal inwoneronroerende goederen omvat die in het buitenland zijn gelegen en die onderworpen zijn aan successierechten in het land waar zij zich bevinden, bepaalt de Brusselse wetgeving dat de in België verschuldigde successierechten worden verminderd met het bedrag van de in het buitenland betaalde belastingen.

Deze regeling had alleen betrekking op in het buitenland gelegen onroerende goederen en niet op roerende goederen. Het Grondwettelijk Hof oordeelde echter dat dit verschil in behandeling tussen roerende en onroerende goederen in strijd was met het gelijkheidsbeginsel.

Het Brussels Gewest heeft vervolgens artikel 17 van het Wetboek van Successierechten aangepast zodat alle goederen van een overleden Brusselaar die zich in het buitenland bevinden en onderworpen zijn aan successierechten in het land waar zij zich bevinden, in aanmerking kunnen komen voor de maatregel ter voorkoming van dubbele belasting.

Deze verschillende nieuwe maatregelen zullen op 11 augustus 2022 in werking treden. Met andere woorden, deze nieuwe maatregelen zullen van toepassing zijn op nalatenschappen waarvan het overlijden op of na 11 augustus 2022 heeft plaatsgevonden.

Onze juridische en fiscale teams volgen de evolutie van de wetgeving op de voet en staan tot uw beschikking voor alle bijkomende informatie.

Thomas Roelands – jurist & fiscalist bij Pareto SA