Asymmetrische uitbreng uit huwgemeenschap: fiscaal misbruik?
Door middel van een uitbreng uit de huwgemeenschap worden bepaalde of alle goederen toebedeeld aan beide echtgenoten of één van hen. De toebedeling van de goederen aan het eigen vermogen van de echtgen(o)(o)t(en) zorgt ervoor dat de omvang van de huwgemeenschap vermindert.
Een uitbreng gebeurt via de notaris aangezien het huwelijkscontract gewijzigd dient te worden. Bij de uitbreng van onroerende goederen zal het verdeelrecht van toepassing zijn als meer dan de helft ervan toebedeeld wordt aan één echtgenoot. Het verdeelrecht bedraagt 1% in Brussel en Wallonië en 2,50% in Vlaanderen. Bij de uitbreng van roerende goederen zal er geen registratierecht van toepassing zijn.
Asymmetrische uitbreng
In situaties waarbij één van de echtgenoten terminaal ziek is, wordt er vaak gedacht aan een asymmetrische uitbreng. Dit houdt in dat via een uitbreng een deel of het geheel van het gemeenschappelijk vermogen overgebracht wordt naar het eigen vermogen van de langstlevende echtgeno(o)t(e). Zo zal bij overlijden van de terminaal zieke echtgeno(o)t(e) minder erfbelasting betaald worden.
Het is evenwel aan te raden om na de asymmetrische uitbreng schenkingen bij leven door te voeren. Het vermogen van de langstlevende is immers toegenomen waardoor de progressieve tarieven in de erfbelasting zullen oplopen bij zijn/haar overlijden indien er niets wordt ondernomen.
Fiscaal misbruik?
VLABEL is van mening dat een asymmetrische uitbreng in strijd is met de fiscale antimisbruikbepaling. De rechter in eerste aanleg en het hof van beroep gaven VLABEL evenwel ongelijk. Uiteindelijk werd het arrest door het Hof van Cassatie bevestigd: een asymmetrische uitbreng is geen fiscaal misbruik volgens het Hof.
De rechtspraak oordeelde de laatste jaren steeds in dezelfde lijn en pleit in het voordeel van de belastingplichtige, vooral in situaties waarbij één van beide echtgenoten terminaal ziek is en een schenking aan de kinderen niet mogelijk of wenselijk is.
Een optreden van de decreetgever zou uitsluitsel kunnen bieden maar dat is tot op heden nog niet gebeurd.
Sofie Ceulemans – Juriste bij Pareto
28 september 2023