De doorgeefschenking: tips & tricks
Wanneer u een erfenis krijgt van één van uw ouders, heeft u drie keuzes: deze aanvaarden, aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving of verwerpen. U wenst misschien meteen uw eigen kinderen te begunstigen met een deel van deze erfenis. Indien u ervoor kiest om de nalatenschap te verwerpen, ziet u echter af van de volledige erfenis. U kan niet slechts een deel van uw erfenis verwerpen om een ander deel te aanvaarden. Het is dus alles of niets. Bovendien zullen uw kleinkinderen, indien zij de erfenis wel aanvaarden, moeten instaan voor de erfbelasting, wat voor hun een grote kost kan zijn op een jonge leeftijd.
Oplossing: doorgeefschenking
Een oplossing hiervoor is de doorgeefschenking. Hierbij aanvaardt u de nalatenschap en betaalt u de hierbij horende kosten (erfbelasting, notariskosten …). Wanneer u vervolgens, onder bepaalde voorwaarden, een schenking doet aan uw zoon of dochter zal hierop geen schenkbelasting verschuldigd zijn.
U moet dus wel aan enkele voorwaarden voldoen om van dit voordeel te kunnen genieten:
- De schenking moet gebeuren bij notariële akte aan afstammelingen;
- De schenking moet binnen het jaar na het overlijden gebeuren;
- De schenking mag niet gebonden zijn aan een termijn of opschortende voorwaarde;
- U moet als erfgenaam effectief erfbelasting betaald hebben (en dus niet zelf genoten hebben van een vrijstelling);
- U moet als erfgenaam genoten hebben van het tarief in erfbelasting in rechte lijn of tussen partners;
- Er moet een band zijn tussen de erfenis en de schenking. Indien u een onroerend goed wenst te schenken, moet dit dus minstens voor een deel uit de nalatenschap verkregen zijn. De erfgenaam mag daarentegen wel een geldsom schenken wanneer hij/zij enkel onroerende goederen heeft geërfd;
- De waarde van de schenking mag niet groter zijn dan de erfenis die belast werd met erfbelasting;
- In de schenkingsakte wordt de vrijstelling van schenkbelasting uitdrukkelijk gevraagd;
- De nalatenschap valt open in het Vlaams Gewest na 1 september 2018 én u moet als erfgenaam-schenker in het Vlaams Gewest wonen.
In theorie zal de erfbelasting afgetrokken worden van de verschuldigde schenkbelasting. De vrijstelling van schenkbelasting is dus beperkt tot het bedrag van de betaalde erfbelasting, maar doordat de erfbelasting normaal gezien hoger is dan de schenkbelasting, zal de schenking in de praktijk vaak onbelast zijn.
Wallonië en Brussel
In Brussel is er (nog) geen doorgeefschenking voorzien. In Wallonië daarentegen is er reeds in 2019 een decreet uitgevaardigd die de doorgeefschenking mogelijk maakt. Dit decreet is echter tot op de dag van vandaag nog niet in werking getreden. De Waalse doorgeefschenking is bovendien aan andere voorwaarden onderworpen dan de Vlaamse. Zo zal de schenking bijvoorbeeld binnen 90 dagen na de aangifte van de nalatenschap (dus maximum 7 maanden na het overlijden) moeten plaatsvinden.
Conclusie
Wanneer u uw erfenis deels zou willen bijhouden en daarnaast ook uw kinderen reeds wil begunstigen, is een doorgeefschenking een goede optie. Let er wel op dat u voldoet aan alle hierboven opgesomde voorwaarden.
Zeker voor onroerende goederen is de doorgeefschenking een fiscaal voordelige optie, aangezien onroerende goederen sowieso notarieel geschonken moeten worden. Hierdoor moeten er in elk geval notariskosten gemaakt worden, waardoor het voordelig kan zijn om de doorgeefschenking binnen één jaar na het overlijden te overwegen om toch de schenkbelasting te vermijden.
Roerende goederen daarentegen kunnen ook onrechtstreeks geschonken worden. Dergelijke schenking moet dus niet geregistreerd worden waardoor er ook niet per sé schenkbelasting verschuldigd is. U kan ervoor kiezen om alsnog een doorgeefschenking van roerende goederen te doen, waardoor u wel de zekerheid heeft dat uw erfgenamen geen erfbelasting verschuldigd zijn indien u overlijdt binnen de drie jaar na uw schenking.
Sofie Reyniers, juriste bij Pareto
30 maart 2023