De wijzigingen van de erfbelasting in het Vlaams gewest vanaf 1 september 2018

Op 1 september 2018 trad het nieuwe erfrecht in werking. Deze regels hebben uitwerking in het hele land. Het Vlaams gewest heeft van deze hervorming gebruik gemaakt om aanpassingen door te voeren aan de erfbelasting, die een gewestelijke bevoegdheid is.
Het Vlaams gewest wil er op die manier voor zorgen dat de meer gematigde regels beter aansluiten met het nieuwe erfrecht. De bestaande systemen zijn vereenvoudigd en de tarieven werden, in sommige gevallen, verlaagd. Hieronder worden de veranderingen besproken.

Voor broers en zussen werden de belastingschijven aangepast en de tarieven verlaagd. Het hoogste tarief van 65% verdwijnt.
 

 
Voor familieleden die verder staan dan broers en zussen, vrienden en alle andere personen die tot een erfenis komen vallen in de categorie ‘anderen’. Ook hiervoor zijn nieuwe tarieven van toepassing, het hoogste tarief van 65% vervalt eveneens.
 

 

Voor kinderen die reeds één ouder verloren hebben, bestond een vermindering van € 75 per jaar dat ze jonger waren dan 21 jaar. Deze vermindering wordt nu uitgebreid met een vrijstelling voor kinderen die beide ouders hebben verloren voor de leeftijd van 21 jaar. Zij betalen niet langer erfbelasting op de gezinswoning en genieten daarnaast een vrijstelling op de eerste schijf van € 75.000 per kind aan roerende goederen.

Voor de hervorming genoot de langstlevende partner al van een vrijstelling op de gezinswoning. Daar wordt nu een bijkomende vrijstelling aan toegevoegd van de eerste schijf € 50.000 roerende goederen. Het betreft een voetvrijstelling, dit betekent dat het bedrag boven € 50.000 belast wordt aan het tarief van de tweede schijf, zijnde 9%. De besparing door deze nieuwe vrijstelling bedraagt € 1.500.

Een nieuwe vrijstelling wordt ingevoerd voor een schenking van goederen die in het jaar voorafgaand aan de schenking werden vererfd door de schenker. Dit kan het geval zijn wanneer een ouder zijn kind(eren) wil begoeden met een erfenis die hij of zij verkregen heeft van zijn ouder, de grootouders van hun kind(eren).
De voorwaarde hiervoor is dat op de goederen die worden geschonken, erfbelasting is betaald. Het bespaarde bedrag in de schenkbelasting mag nooit hoger zijn dan de betaalde erfbelasting.

De doorgeefschenking hangt samen met de erfenissprong, waarbij een generatie wordt overgeslagen. De bestaande regel uit 2017 wordt nu uitgebreid. Vanaf dan kon een erfenis namelijk verworpen worden ten voordele van de volgende generatie. Op die manier kon een erfenis worden verdeeld over meerdere erfgenamen, wat een besparing van de erfbelasting opleverde. De verwerping moest echter de hele erfenis omvatten, daarom had deze aanpassing weinig succes. Dit probleem wordt verholpen met de doorgeefschenking.

De aanpassing van de erfbelasting heeft dus ook zijn weerslag in de schenkbelasting.

Als een overleden echtgenoot tijdens het huwelijk een goed had geschonken met voorbehoud van vruchtgebruik bepaalt de hervorming dat de langstlevende echtgenoot recht heeft het vruchtgebruik hierop te blijven genieten, behalve indien deze dit vruchtgebruik verwerpt. De wettelijk samenwonende partner geniet van dezelfde bescherming, maar uitsluitend op de gezinswoning.
Gevolg hiervan is echter wel dat het vruchtgebruik belast wordt in de erfbelasting in hoofde van de langstlevende partner.

Door de hervorming is het voortaan mogelijk afspraken te maken over uw nalatenschap met uw erfgenamen in een globale of punctuele erfovereenkomst. Deze erfovereenkomst laat de erflater en zijn erfgenamen uit de rechte lijn toe om afspraken te maken over schenkingen en andere voordelen die zij in het verleden hebben gekregen.
De vraag rees of op gedane schenkingen, die in de overeenkomst werden opgenomen, alsnog schenkbelasting zou moeten betaald worden. Stel dat u een bankgift deed aan één kind, zonder registratie, en nu wenst u uw twee andere kinderen te begoeden via een erfovereenkomst. De wetgever oordeelde dat deze schenkingen niet zullen worden belast door loutere vermelding in zo’n overeenkomst.
 

Giel Van den Abbeele
Fiscalist bij Pareto nv