Privaat vastgoed in familiale vennootschap: gunsttarief in Vlaamse erf- en schenkbelasting?
Bij de vervulling van bepaalde voorwaarden kan een familiale vennootschap tegen een gunsttarief geschonken of nagelaten worden. In dat geval geldt er een vlak gunsttarief in de erfbelasting (3% in rechte lijn en tussen partners en 7% in andere gevallen) en een vrijstelling in de schenkbelasting.
Één van de voorwaarden om het gunsttarief te genieten is dat de familiale vennootschap een reële economische activiteit moet uitoefenen. Er geldt een vermoeden dat dit niet het geval is wanneer meer dan de helft van de totale activa van de vennootschap bestaat uit vastgoed, maar de belastingplichtige kan dat weerleggen door tegenbewijs te leveren.
De Vlaamse belastingdienst (Vlabel) is van mening dat het gunsttarief niet toegepast kan worden, en weigert aldus het tegenbewijs, wanneer de familiale vennootschap privaat vastgoed bezit. Dat is onroerend goed dat hoofdzakelijk bestemd is voor privégebruik waardoor het niet of slechts gedeeltelijk dienstig is voor de reële economische activiteit. Zowel de rechtbank in eerste aanleg als het Hof van Beroep oordeelde dat de argumentatie van Vlabel niet door de wet kan worden bevestigd en dat een reële economische activiteit volstaat om het gunsttarief toe te passen. Het Hof van Beroep stelde daarom recent drie prejudiciële vragen aan het Grondwettelijk Hof.
Het Grondwettelijk Hof besliste vervolgens op 23 maart 2023 dat de aanwezigheid van een reële economische activiteit het enige relevante criterium is bij de beoordeling van het tegenbewijs. Wanneer dat aangetoond kan worden, zou een familiale vennootschap met een reële economische activiteit voor de gehele waarde in aanmerking komen voor het gunsttarief, ongeacht het type vastgoed zij bezit. De aanwezigheid van privaat vastgoed in een familiale vennootschap mag volgens het Hof geen reden zijn om het gunsttarief bij schenking of erfenis te weigeren.
Het Hof haalt daarnaast evenwel aan dat Vlabel zich kan beroepen op de fiscale antimisbruikbepaling. Als Vlabel kan aantonen dat een bepaalde inbreng in een familiale vennootschap, die geen verband houdt met de reële economische activiteit, fiscaal misbruik inhoudt, dient dat uitvoerig gemotiveerd te worden. De belastingplichtige kan steeds tegenbewijs leveren.
Rekening houdend met de beslissing van het Grondwettelijk Hof zal het Hof van Beroep zich uitspreken in een eindarrest.
Sofie Ceulemans – Juriste bij Pareto
29/03/2023