Wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik: gevolgen voor uw schenkingen

Op 1 september 2018 trad het nieuwe erfrecht in voege. Eén van de nieuwigheden betreft het ‘voortgezet vruchtgebruik’, het ‘wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik’ of het ‘successief vruchtgebruik’. De mogelijkheden en implicaties ervan worden hieronder toegelicht.

Wanneer u vóór 1 september 2018 een schenking deed met voorbehoud van vruchtgebruik, hield het vruchtgebruik op te bestaan in hoofde van de erflater op het moment van zijn of haar overlijden. Het vruchtgebruik waste successievrij aan bij de blote eigendom van de begiftigde van de schenking.

Sinds de hervorming van het erfrecht komt het vruchtgebruik, dat de eerststervende zich had voorbehouden in het kader van de schenking, toe aan de langstlevende echtgeno(o)t(e). Deze regel is ook van toepassing voor wettelijk samenwonenden maar enkel voor wat betreft de gezinswoning. Er is bovendien vereist dat de echtgeno(o)t(e)/wettelijk samenwonende partner deze hoedanigheid al had op het ogenblik van de schenking.

Indien de schenker wenst dat de begiftigde volle eigenaar wordt bij zijn of haar overlijden en dat aldus het wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik geen toepassing kent, bestaan verschillende mogelijkheden. De schenker kan een testament in die zin opstellen of aan tijdens zijn of haar leven aan het vruchtgebruik verzaken (of laten omzetten in een rente). De echtgeno(o)t(e) kan eveneens aan het vruchtgebruik verzaken zowel vóór als na het overlijden van de schenker-echtgeno(o)t(e). Om vóór het overlijden reeds te verzaken aan het vruchtgebruik zal een erfovereenkomst opgemaakt dienen te worden waarbij zowel de schenker als de verzakende echtgeno(o)t(e) samen met de erfgenamen in rechte lijn akkoord gaan.

De fiscale implicaties van dit voortgezet vruchtgebruik zijn verschillend naargelang het gewest. In het Vlaams Gewest zal erfbelasting verschuldigd zijn op het moment dat de langstlevende echtgeno(o)t(e) het vruchtgebruik verkrijgt, zijnde op het moment van overlijden van de schenker. In het Brussels Hoofdstedelijk en Waals Gewest wordt het successief vruchtgebruik niet getaxeerd.

Advies – Indien u de toepassing van deze nieuwe regel wenst te vermijden zodat de begiftigde van de schenking volle eigenaar wordt op het moment van overlijden van de schenker, raden we u aan een testament op te stellen in die zin.

Het is daarenboven zeker belangrijk maatregelen te treffen om een taxatie te vermijden indien u inwoner bent van het Vlaams Gewest. Indien u toch wenst dat het vruchtgebruik terechtkomt bij uw echtgeno(o)t(e) bestaan er andere, fiscaal interessantere technieken die hiervoor kunnen zorgen.

Indien u meer informatie wenst om een strategie uit te werken, kunt u ons steeds contacteren.

Chloé Masse – jurist & fiscalist bij Pareto NV