Het verband tussen de begunstigingsclausule van een levensverzekeringspolis en het testament
Nemen wij het voorbeeld van een verzekeringnemer die aanvankelijk zijn zus aanwijst als begunstigde van zijn levensverzekeringspolis. Vervolgens maakt hij een testament op waarin hij zijn partner als algemene legataris aanstelt zonder de begunstigingsclausule van de levensverzekeringspolis te wijzigen. De vraag rijst dan wie de verzekeringsuitkering zal ontvangen.
In tegenstelling tot een testament maakt de uitkering uit een levensverzekeringspolis burgerrechtelijk gezien geen deel uit van de nalatenschap, aangezien de levensverzekeringspolis een overeenkomst is die voor de derde begunstigde een afzonderlijk en rechtstreeks recht op het verzekerde kapitaal inhoudt.
Indien de begunstigingsclausule echter bepaalt dat de verzekeringsuitkering toekomt aan de “wettelijke erfgenamen” of aan de “nalatenschap”, valt de verzekeringsuitkering terug in de nalatenschap en wordt het voordeel van de overeenkomst toegewezen overeenkomstig de testamentaire of, bij gebreke daarvan, de wettelijke devolutie.
Wat te doen wanneer het testament uitdrukkelijk afwijkt van de begunstigingsclausule?
Volgens de doctrine en de rechtspraak lijdt het geen twijfel dat wanneer het testament uitdrukkelijk bepaalt dat de verzekeringsuitkering toekomt aan een derde begunstigde, andere dan die welke in de begunstigingsclausule is vermeld, de voorkeur moet worden gegeven aan de testamentaire toewijzing.
Wat te doen wanneer het testament impliciet afwijkt van de begunstigingsclausule ?
Zoals hierboven vermeld, is het ook mogelijk om in een testament te voorzien in een algemeen legaat ten gunste van een andere persoon dan die welke in de begunstigingsclausule van de levensverzekeringspolis is vermeld. In dit geval gaat het dus niet om een expliciete maar om een impliciete afwijking.
In tegenstelling tot de uitdrukkelijke toerekening zijn de hoven en rechtbanken in dit laatste geval niet allen dezelfde mening toegedaan: terwijl sommigen van oordeel zijn dat het testament het begunstigingsbeding stilzwijgend en impliciet kan herroepen, hebben anderen – op grond van een geheel van omstandigheden – geoordeeld dat het testament niet kon prevaleren boven het begunstigingsbeding.
Conclusie
Uit het voorgaande volgt dat bij het opstellen van het testament moet worden nagegaan of een deel van de nalatenschap niet in een levensverzekering is belegd. Zo ja, dan moet de begunstigingsclausule van de levensverzekeringspolis worden aangepast aan de wensen van de testator.
Indien u hierover nog bijkomende vragen zou hebben, aarzel niet om contact met ons op te nemen.
Florian Nelis – jurist fiscalist bij Pareto NV