Wat is erfbelasting (in rechte lijn) ?

De erfbelasting is een Vlaamse belasting op nalatenschappen en wordt berekend op de waarde van alle goederen die de erflater nalaat alsook op bepaalde schenkingen die in de drie jaren vóór diens overlijden hebben plaatsgevonden.

De erfbelasting verschilt tussen erfgenamen afhankelijk van de verwantschap. Er zijn vier verschillende categorieën van tarieven :

a. Tarieven in rechte lijn ;

b. Tarieven tussen broers/zussen ;

c. Tarieven alle anderen ;

d. Verlaagde tarieven voor specifieke gevallen/situaties.

Voor wie is de erfbelasting in rechte lijn van toepassing ?

Met rechte lijn wordt de rechtstreekse verwantschap bedoelt tussen ascendenten en descendenten of omgekeerd (ouders-kinderen tot zelfs achterkleinkinderen-overgrootouders) alsook tussen partners. Voor de erfbelasting wordt beschouwd als partner:

De echtgenoot ;
De wettelijk samenwonende partner ;
De (feitelijk) samenwonende partner die minstens één jaar ononderbroken met de overledene samen woonde en met hem een gemeenschappelijke huishouding voerde.

Onder bepaalde voorwaarden worden gelijkgeschakeld : geadopteerden, stiefouders – en stiefkinderen, zorgouders – en zorgkinderen.

Hoeveel bedragen de tarieven rechte lijn ?

De tarieven in rechte lijn worden berekend per erfgenaam en in Vlaanderen afzonderlijk toegepast op het roerend alsook het onroerend gedeelte. De schijven zijn als volgt :

3 % tot en met 50.000 € ;
9 % vanaf 50.000,01 € tot en met 250.000 € ;
27 % vanaf 250.000,01 €.

Enkel en alleen tussen partners is de gezinswoning vrijgesteld (in geval van feitelijke samenwoning is weliswaar 3 jaar samenwoning vereist). Eveneens is enkel tussen partners ook vrijgesteld de eerste schijf van 50.000 € m.b.t. de roerende goederen.

Waarom is er een erfbelasting ?

Over de oorsprong van de erfbelasting is reeds veel geschreven en bestaat nog veel onduidelijkheid. Zowel in de Romeinse tijd als in het feodale tijdperk kende men een soort van “successierecht”. Ons systeem gaat terug richting de Code Napoléon en in 1851 voerde België het successierecht in rechte lijn terug in omwille van budgettaire redenen. Het aanhoudend bestaan tot op vandaag hoeft niet te verbazen. Met een inkomen van 1,38 miljard EUR in 2019 vormt de erfbelasting een belangrijke inkomstenbron voor het Vlaams Gewest.

Hoe te vermijden ?

Sommige landen (o.a. Zweden en Oostenrijk) hebben de erfbelasting afgeschaft. Inwoners van die landen dienen misschien de juridische aspecten van hun erfopvolging te regelen, maar hoeven zich geen zorgen te maken om de fiscale gevolgen in geval van een overlijden. Vlaamse inwoners die in de hoogste schijven vallen dienen echter steeds de nodige voorzorgen te nemen en werk te maken van een goed georganiseerde planning. Zoniet dreigt een groot deel van het vermogen onderworpen te worden aan 27 % erfbelasting bij een overlijden.