fbpx
/>

1. Inleiding

De gezinswoning of de ‘gezamenlijke hoofdverblijfplaats’ geniet een vrijstelling in de erfbelasting/successierechten in de drie Gewesten in ons land in hoofde van de langstlevende echtgenoot/partner. De voorwaarden en praktische uitwerking ervan verschillen echter in de verscheidene regio’s. We gaan hierbij dieper in op de notie ‘gezinswoning’ en de hoedanigheid van de genieter van de vrijstelling.

2. Voorwaarden

2.1 Gezamenlijke hoofdverblijfplaats

In de drie gewesten wordt een vrijstelling verleend voor het onroerend goed dat het gezin tot voornaamste woning dient.

In het Waals Gewest echter dient de erflater de woning betrokken te hebben gedurende de laatste vijf jaar van zijn of haar leven zodat de vrijstelling toepassing zou kennen. In het Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gewest daarentegen geldt geen termijn. De vrijstelling wordt er toegekend aan de woning die voldoet aan de voorwaarden voor ‘gezinswoning’ op de dag van het overlijden.

Een uittreksel uit het bevolkingsregister houdt een weerlegbaar vermoeden in dat het onroerend goed tot voornaamste woning diende.

2.2 De hoedanigheid van de begunstigde

In het Waals Gewest: de langstlevende echtgenoot (niet gescheiden noch gescheiden van tafel en bed) alsook de wettelijk samenwonende partner genieten de vrijstelling. Een mogelijke verwantschap tussen de samenwoners heeft geen gevolgen.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: de langstlevende echtgenoot (niet gescheiden noch gescheiden van tafel en bed) alsook de wettelijk samenwonende partner genieten de vrijstelling. Bijkomende voorwaarde voor de samenwonenden is echter dat deze niet één van volgende hoedanigheden mogen hebben:

  • Erfgenaam in rechte lijn van de erflater;
  • Rechtverkrijgende die voor de toepassing van het tarief met een rechtverkrijgende in de rechte lijn van de erflater wordt gelijkgesteld;
  • Broer of zus van de erflater;
  • Neef of nicht van de erflater;
  • Nonkel of tante van de erflater.

In het Vlaams Gewest: de langstlevende echtgenoot (niet gescheiden noch gescheiden van tafel en bed) alsook de wettelijk samenwonende partner genieten de vrijstelling. Net zoals in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan de wettelijk samenwonende niet genieten van de vrijstelling indien het gaat om een:

  • Erfgenaam in rechte lijn van de erflater;
  • Rechtverkrijgende die voor de toepassing van het tarief met een rechtverkrijgende in de rechte lijn van de erflater wordt gelijkgesteld.

Bovendien geldt in het Vlaams Gewest, in tegenstelling tot de andere twee Gewesten, dat de vrijstellingsregel werd uitgebreid naar de feitelijk samenwonenden. De voorwaarde hiervoor is dat, op de dag van het overlijden, de partners een gemeenschappelijke huishouding voerden voor een ononderbroken termijn van minstens drie jaar. De beperking voor een erfgenaam in rechte lijn of een rechtverkrijgende die hiermee wordt gelijkgesteld, gelden onverkort.

3. Fiscaal voordeel

Vanuit fiscaal oogpunt wordt de nettowaarde van de gezinswoning uit de nalatenschap geweerd voor de berekening van de erfbelasting/successierechten. Er geldt dus geen progressievoorbehoud, wat betekent dat er geen rekening wordt gehouden met de waarde van de gezinswoning voor de bepaling van het toepasselijk tarief op de andere goederen van de nalatenschap.

4. Conclusie

De vrijstelling van de gezinswoning staat toe dat de erfbelasting/successierechten aanzienlijk worden verminderd. Bovendien wordt zo het scenario vermeden waarin de langstlevende de woning zou moeten verkopen om de erfbelasting/successierechten te kunnen betalen.

Dit voordeelregime stelt u eveneens in staat een successieplanning uit te werken. Indien u de gezinswoning, via testament of huwelijkscontract, in volle eigendom zou toekennen aan de langstlevende kan u zorgen voor een maximale bescherming van de partner zonder een verhoging van de erfbelasting/successierechten.

Indien u hierover meer informatie wenst, kan u ons steeds contacteren.

Chloé Masse – Juriste en Fiscaliste bij Pareto

Wat is de impact op de erfbelasting als u naar Spanje verhuist?

U wenst naar Spanje te verhuizen, maar wat zijn de gevolgen op vlak van erfbelasting wanneer uw erfgenamen in België blijven?

Voortzetting van vruchtgebruik door langstlevende

Indien u van plan bent om in het kader van uw successieplanning goederen met voorbehoud van vruchtgebruik te schenken aan uw kind(eren) en wenst dat bij uw overlijden het vruchtgebruik volledig aan de langstlevende toekomt, heeft u meerdere mogelijkheden maar dient u rekening te houden met verschillende fiscale gevolgen

Legateren of schenken aan kinderen in het Verenigd Koninkrijk

Er wonen vandaag zo’n dertigduizend Belgen in Groot-Brittanië, die fiscaal ook gezien worden als UK Residents. Wat zijn de implicaties indien u als Belgisch fiscaal inwoner een schenking doet of een testament opmaakt  ten voordele van uw kind over het kanaal? Quid erf/schenkbelasting in beide landen?