Situatieschets en geplande verrichtingen
Meneer X en mevrouw Y hebben door de jaren heen hun vermogen in hun patrimoniumvennootschap opgebouwd. Meneer X heeft de aandelen volledig in vruchtgebruik en beiden zijn zaakvoerder. De aandelen behoren in blote eigendom toe aan hun zonen A en B.
Hun patrimoniumvennootschap heeft vier aanzienlijke onroerende goederen die huuropbrengsten opleveren. Het hoofddoel van de patrimoniumvennootschap is dan ook het goed beheer van onroerende en roerende goederen. Meneer X en mevrouw Y hebben enkel nog hun gezinswoning in hun privévermogen, opmerkelijk is dat deze gezinswoning wel €5.300.000 waard is. Meneer X en mevrouw Y wensen dat hun gezinswoning deel uitmaakt van de patrimoniumvennootschap rekening houdend met de huidige familiale vruchtgebruik-blote eigendomsverhoudingen.
De gezinswoning zou in blote eigendom eerst ingebracht worden in de patrimoniumvennootschap in ruil voor nieuwe aandelen. Op deze transactie is er 12% registratiebelasting verschuldigd. Vervolgens zouden de nieuwe aandelen in blote eigendom geschonken worden aan hun zonen A en B. Hierop is 3% schenkbelasting verschuldigd op de volle eigendom van de aandelen. Om er zeker van te zijn dat de schenking inderdaad onderworpen is aan 3% schenkbelasting, en niet aan de progressieve schenktarieven voor onroerende goederen, hebben meneer X en mevrouw Y een aanvraag ingediend bij de Vlaamse belastingdienst (Vlabel) tot beoordeling van de verschuldigde schenkbelasting.
Motivering
Meneer X en mevrouw Y verantwoorden hun vooropgestelde transacties als volgt. Ze wensen een consistent, eenvoudig en coherent beheer van hun familiaal vastgoed te bereiken op korte en lange termijn. Bovendien wensen ze te vermijden dan het vastgoed verspreid of verkaveld in handen van hun (minderjarige) kleinkinderen kan komen. Tot slot wensen ze controle te behouden op het vastgoed en een familiaal evenwicht te bereiken tussen hun zonen.
De patrimoniumvennootschap heeft baat bij deze inbreng omdat het aan vermogen wint door enkel registratierechten te betalen. De verkoop van de gezinswoning aan de patrimoniumvennootschap zou bovendien niet mogelijk zijn omdat de patrimoniumvennootschap over onvoldoende liquide middelen beschikt en een lening met de stijgende rentevoeten economisch gezien afgeraden wordt.
Vlabel standpunt nr. 23014 van 22 mei 2023
De vooropgestelde transacties maken volgens Vlabel fiscaal misbruik uit. Gelet op de aanzienlijke waarde van de gezinswoning zouden de transacties namelijk een opmerkelijke belastingbesparing teweegbrengen. Vlabel oordeelt dat de twee transacties die elkaar opvolgen binnen een korte termijn tot gevolg hebben dat de progressieve belastingschijven voor de schenking van onroerende goederen doelbewust vermeden worden.
Het fiscaal misbruik kan weerlegd worden door de transacties te verantwoorden met niet-fiscale motieven (supra motivering). Dit wil zeggen dat meneer X en mevrouw Y moeten aantonen dat de transacties niet gedaan worden om belasting te vermijden. Vlabel aanvaardt de opgegeven niet-fiscale motieven niet. Enerzijds beweert Vlabel dat de gezinswoning eerder al in de vennootschap ingebracht had kunnen worden in kader van familiale planning. Anderzijds brengt de gezinswoning geen opbrengsten op waardoor het direct nut van de inbreng voor de patrimoniumvennootschap ontbreekt.
Bemerkingen bij het standpunt
Hiernaast beweert Vlabel dat meneer X en mevrouw Y hun gezinswoning vroeger hadden kunnen inbrengen om het familiaal vastgoed te beschermen. Dit is een veel gebruikt argument van Vlabel waardoor juristen steevast aanraden om zoveel mogelijk tijd tussen verschillende rechtshandelingen te laten. Het moment van de inbreng kan in deze zaak echter wel verantwoord worden. Het gaat om een gezinswoning die lange tijd geen opbrengsten kon opleveren doordat het bewoond werd door meneer X en mevrouw Y zelf. Hierdoor zou de inbreng een lange tijd geen nut hebben gehad. Nu meneer X en mevrouw Y op pensioenleeftijd zijn, is het aannemelijk dat ze enerzijds nadenken over successieplanning en anderzijds de gezinswoning in de (nabije) toekomst verkocht of verhuurd kan worden. Meneer X en mevrouw Y zullen immers niet eeuwig in de gezinswoning (kunnen) blijven wonen.
Conclusie
Wanneer u in kader van uw successieplanning een juridische constructie plant die verschillende stappen omvat, laat u best voldoende tijd tussen de verschillende stappen. Vlabel gebruikt namelijk een te korte termijn tussen verschillende rechtshandelingen als motief om fiscaal misbruik aan te tonen. Begin dus op tijd aan uw successieplanning!
Heeft u een vennootschap en wenst u hiermee aan successieplanning te doen? Plan de transacties goed en let op voor de mogelijke valkuilen. Laat u hierbij goed adviseren!
Meer vragen? Neem gerust contact op.
Sofie Reyniers – Juriste bij Pareto
30 juni 2023
