Hoe kan ik afstand doen van het wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik en zo erfbelasting vermijden in het Vlaams Gewest?

Fiscaal gezien is deze overdracht van vruchtgebruik aan de langstlevende echtgeno(o)t(e) vrijgesteld van erfbelasting in het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Evenwel is het onderworpen aan erfbelasting in het Vlaams Gewest (art. 2.7.1.0.2, tweede lid VCF).

Indien de schenker een Vlaams fiscaal inwoner is, kan het aangewezen zijn afstand te doen van het wettelijk toegekend opvolgend vruchtgebruik (hierna : WTOV) om zo belasting te vermijden.

Indien de schenker niet wil dat het WTOV wordt toegepast, heeft hij verschillende mogelijkheden: hij kan een testament opstellen of afstand doen van zijn vruchtgebruik (of het omzetten in een lijfrente). Indien de schenker niet voor één van deze twee opties heeft gekozen, kan de echtgeno(o)t(e) er ook zelf aan verzaken, hetzij vóór het overlijden van de schenker – door bij een notaris een erfovereenkomst op te stellen – , hetzij na diens overlijden.

Een Vlaams decreet van 2 april 2021 bepaalt dat deze verzaking door de echtgeno(o)t(e) aan het vruchtgebruik moet plaatsvinden vóór het overlijden van de schenker om Vlaamse erfbelasting te vermijden. Indien pas na het overlijden van de schenker wordt verzaakt aan het vruchtgebruik, wordt het WTOV verkregen en is er erfbelasting verschuldigd.

Het is dus van essentieel belang in het kader van successieplanning in het Vlaamse Gewest, wanneer men aan de kinderen met voorbehoud van vruchtgebruik wenst te schenken, dat de echtgenoten het lot van dit WTOV bespreken. Indien het de bedoeling is het WTOV, waarvan de echtgeno(o)t(e) zou kunnen genieten, op te heffen om erfbelasting te vermijden, is het aangeraden dat de schenker dit doet d.m.v. een testament. Dit is de eenvoudigste en goedkoopste optie.

Er dient opgemerkt te worden dat het via andere juridische mechanismen eveneens mogelijk is om ervoor te zorgen dat de langstlevende echtgeno(o)t(e) van het vruchtgebruik van de geschonken goederen geniet en tegelijkertijd van een lager of zelfs geen belastingtarief. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het eerder over dit onderwerp geschreven artikel.

Neem contact met ons op voor meer informatie en een strategie die het best bij uw behoeften past.

Thomas Roelands – Jurist en fiscalist bij Pareto